7 Temmuz 2015 Salı

GÜNEŞLENME TAKVİMİ

Biz yıllarca pek çok doktorun önerdiği gibi saat 11:00 ile 16:00 arasında güneşlenmedik. Güneşlendiğimiz zamanlarda da yüksek koruma faktörlü koruyucu kremler kullandık. Sanırım % 90 dan fazlamız da bu şekilde güneşlendi ve halen güneşlenmeye devam ediyor.

2011 yılında Prof. Dr. Canan Karatay'ın yazdığı "Karatay Diyeti'yle Yaşam Boyu Sağlık" kitabında "Koruyucu olarak güneş kremi, kullanılmamalı ve öğlen saatlerinde 20 dakika civarında güneşte kalınmalıdır" (1) cümlesini okuduğumuzda çok şaşırmıştık. O güne kadar öğrendiğimiz pek çok konu gibi Canan Hoca tam tersini söylüyordu. Biz de kitaptaki açıklamaları inandık ve uygulamaya başladık. 
Daha sonra gördük ki rahmetli Prof. Dr. Ahmet Aydın Hocamız da aynı şeyleri söylüyor. UVA ışınlarının zararlarını, UVB ışınlarının yararını ve özellikle de D vitamini sentezleme konusundaki ayrıntıları anlatıyor. Prpf. Dr. Ahmet aydın Hoca da "güneşin dik geldiği öğle saatlerinde yani gölgenizin boyunuzdan daha kısa olduğu saatlerde güneşlenin."(2) diyor.
Daha sonra Dr. Mercola'nın "Little Sunshine Mistakes that Can Give You Cancer Instead of Vitamin D(3) başlıklı makalesini okuyunca pek çok şey üst üste oturdu. 





Bu diyagram UV (ultraviyole-morötesi) ışınlarının spektrumunu gösteriyor. En kısa dalga boyuna sahip ışınlar UVC ışınları (290 nanometrenin altında), sonra UVB ışınları geliyor (290-320), en uzun dalga boyı ise UVA ışınlarının (320-360). UVA ışınlarının dalga boyları uzun olduğu için atmosferden geçip yeryüne ulaşmaları kolay oluyor. UVB ışınlarının atmosferden geçebilmesi için 50 dereceden büyük bir açıyla gelmesi gerekiyor. 50 derecenin altında bir açıyla gelirse ozon tabakası UVB ışınlarını yansıtıyor. (3)
Vücudumuzun D vitamini üretebilmesini UVB ışınları sağlıyor. Önemli olan UVB ışınlarının atmosferden geçerek yeryüzünde bulunduğunuz yere ulaşması. Bu çoğu kişi için kış aylarında mümkün olamıyor. (3)
07.07.2015 tarihli Yarımada'nın Sesi Gazetesininde "DATÇA'DA SAAT 16:00 'DAN SONRA GÜNEŞLENMEK ZARARLI!"  başlıklı bir yazı yazdık. Bu yazıda yukarıda bahsettiğimiz uzmanların görüşlerini özetledik. Güneşlenme takvimi hazırlamaya geçmeden önce bu yazımızı okumanızı salık veriyoruz. (4) 

Bizim adına GÜNEŞLENME TAKVİMİ dediğimiz tablonun nasıl hazırlanacağını Dr. Mercola da bu video ile anlatmış. İngilizce bilenler bu videoyu izleyebilir. Biz Türkçesini aşağıda hazırladık. 


1- GÜNEŞLENME TAKVİMİNİ OLUŞTURMAK İSTEDİĞİNİZ YERİN ÖNCE KOORDİNATLARINI BULUN!

Bu konuda bir çok site var Google'dan arama yaptırarak bulabileceğiniz gibi alttaki fotoğrafın üstüne tıklayarak il ve ilçe bazında hazırlanmış koordinat listesine ulaşıp buradan aramak istediğiniz yerin enlem ve boylamını bulup bir yere kaydedin. Biz aşağıdaki örnekte yaşadığımız yer olan Datça'nın değerlerini kullanacağız. 





Datça için:
27.40 E ve 36.46 N

2- AMERİKAN DONANMASININ DA KULLANDIĞI, DR. MERCOLA'NIN ÖNERDİĞİ BU UYGULAMAYA GİRİN! 

Karşınıza bu şekilde bir sayfa açılacak. Aşağıdaki fotoğrafın üzerine tıklayarak da bu uygulamaya girebilirsiniz. 

3- FORM B KISMINA GELİN VE AŞAĞIDAKİ GİBİ DOLDURUN.



  • İlk satırdaki "Sun" seçili olduğu için bir şey yapmamız gerekmiyor. 
  • "Year" yazan yere yılı, "Month" yazan yere ayı ve "Day" yazan yere günü giriniz. 
  • "Tabular Interval" yazan yere, hazırlanacak olan tabloda verileri kaç dakikalık aralıklarla görmek istiyorsanız o rakamı giriyorsunuz. Biz hassas bir değer bulabilelim diye 1 yazdık. Kendi otomatik ayarı 10 dakikaya ayarlanmış vaziyette...  1 dakikadan 2 saate kadar aralıklarla sistem bakabiliyor. 
  • "Place Name Label" kısmına bakmak istediğiniz yerin adını içinde ç, i, ö, ş ve ü olmadan yani Türkçe karakterler kullanmadan yazın. Türkçe karakter girecek olursanız sistem "error" veriyor.
  • "Longitude" de önce "east" ı seçin. Türkiye Greenwich'e göre daha doğuda olduğu için doğuyu yani "east" seçtik. Şayet Greenwich'e göre batıda bir yer için bakıyor olsaydık o zaman batıyı yani "west" i seçecektik. Daha sonra da aramak istediğiniz yerin "E" (boylam) değerlerini girin. Biz Datça örneğini yaptığımız için derece yerine 27, dakika (minutes) yerine de 40 girdik. 
  • "Latitude" kısmında herhangi bir şey yapmıyoruz çünkü ABD'de kuzey yarım kürede olduğu için "north" seçilmiş durumda. Şayet güney yarım kürede bir yer arıyor olsaydık o zaman "south" işaretleyip bilgileri o şekilde girecektik.  Şimdi arayacağımız yerin enlemini derece ve dakika olarak girebiliriz. Datça için derece kısmına 36, dakika kısmına da 46 değerlerini giriyoruz. (1. Maddede bulup not ettiğimiz değerler)
  • "Time zone" kısmına aradığımız yerin Greenwich'e göre zaman dilimini gireceğiz. Türkiye Greenwich'e göre 2 saat doğuda. Ancak şu anda saatleri bir saat de ileri aldığımız için 2+1 = 3 giriyoruz. arama yapmak istediğimiz zamanda saatler ileri alınmamışsa o zaman Türkiye için "2" girmemiz gerekiyor. Bu uygulama ABD için hazırlandığından otomatik olarak "west of Greenwich" seçilmiş o nedenle mutlaka "east of Greenwich" i işaretlememiz lazım. Bunu işaretlemezseniz çok yanlış sonuçlar alırsınız. 
  • "Compute Table" a tıklayıp aradığınız yere ilişkin tabloyu görebilirsiniz.
Şimdi bu yazdıklarımıza bir de fotoğraf üzerinden bakalım:

4- TABLOYA BAKILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Form B 'yi doldurup "Compute Table" a basınca karşınıza aşağıdaki fotoğrafta olduğu gibi bir tablo çıkacak
 
Bizim bakmamız gereken ilk iki kolon. İlk kolonda saat ve dakika ikinci kolonda da derece biriminden açı var. Yani bizim aradığımız "Altitude" değerleri. 

4.1- UVB 'NİN BULUNDUĞUMUZ YERE 50 DERECELİK AÇIYLA GELDİĞİ İLK ZAMAN

Bizim aradığımız değerler "Altitude" değerleri. Onun için sadece ilk iki kolona bakıyoruz. İlk kolon saat ve dakika ikinci kolon ise derece cinsinden ışınların geliş açısını gösteriyor. 
UVB ışınları ancak güneş 50 dereceden büyük bir açıyla geldiği zaman yeryüzüne ulaşacağı için tabloda önce 50 derece ile kaçta geliyor onu bulmaya çalışıyoruz. 
Bu tablodan da görüleceği üzere UVB ışınları saat 10.20 de 50 derecenin üzerine çıkıyor. Yani saat 10.19'a kadar UVA hakimiyeti var.  Bu demek oluyor ki Datça'da 7 Temmuz günü Saat 10:20 den sonra güneşlenecek olursak D vitamini sentezlememizi sağlayacak olan UVB ışınlarını almaya başlıyoruz. 

4.2. UVB IŞINLARINDAN EN FAZLA YARARLANABİLECEĞİMİZ ZAMAN!

Bu tabloda UVB ışınlarından en fazla yararlanabileceğimiz zamanla ilgili bilgileri bulabiliyoruz. Önce ikinci kolonda en büyük açı saat kaçta oluyor ona bakıyoruz. Örneğimizde UVB ışınlarının saat 13:07 ile 13:21 arasındaki 14 dakika 75.8 dereceyle, en büyük açıyla geldiğini görüyoruz.  İşte vücudumuzun 07.07.2015 'te  en fazla  D Vitamini sentezleyebileceği saatler 13:07 ile 13:21 arası. Biz genelde bunun orta noktasını alıp örneğin 13:15 gibi bu saatin 10 dakika önüne 10 dakika da arkasına ekleyip 13:05 ile 13:25 arasında güneşlenmeye çalışıyoruz.    

4.3. UVB IŞINLARININ BİTİP ZARARLI UVA İLE BAŞ BAŞA KALDIĞIMIZ ZAMAN:

Tabloda aşağıya doğru inip 50 dereceyi bulmamız gerekiyor. 50 derecenin altına düştüğü saatler artık UVB ışınlarının bize ulaşmadığı, sadece cildimizi yaşlandıran, cilt kanserine bile neden olabilecek UVA ışınlarıyla baş başa olduğumuz saatler. Başka bir deyişle 16:08 den sonra güneşin bize hiçbir yararı olmayacağı gibi zararı var. 

5. GÜNEŞ TAKVİMİNİN OLUŞTURULMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Seçtiğimiz 07.07.2015 tarihi itibarıyla Datça'da; 

  1. Saat 10:20 den 16:08 'e kadarki saatlerde insan vücudu için yararlı ve gerekli olan UVB ışınları var.  
  2. Sabah saat 10:20 den önce, öğleden sonra da Saat 16:08 'den sonra cildimizi yaşlandıran, cilti kanseri olma riskini yükselten UVA ışınları var. İşte 10:20 den önce ve 16:08 den sonra güneşte hiç kalmamalıyız. 
  3. Vücudumuzun en fazla düzeyde D vitamini sentezleyebilmesi için 13:07 ile 13:21'i içine alacak şekilde güneşte 20 dakika kalmalıyız. 
  4. UVB'nin olduğu saatlerde 10 dakika güneşte kalıp daha sonra da UVB'nin hiç olmadığı sadece UVA 'nın olduğu saatlerde 10 dakika güneşlenecek olursak daha önce ön maddesi üretilen D Vitaminini de sentezleyemeden yok etmiş oluyoruz. 

SONUÇ

Rahmetli Prof. Dr Ahmet Aydın'ın, Prof. Dr. Canan Karatay'ın, Dr. Mercola'nın yıllardan beri dedikleri gibi öğle saatlerinde 20 dakika güneşlenilmesi gerekiyor. Bu kadar çok sayıda insanda D Vitamininin bu kadar yetersiz çıkmasının altında maalesef bu bilgiden yoksun bir çok doktorun insanları yanlış yönlendirmesi yatıyor. 

KAYNAKLAR

(1) Karatay, Prof. Dr. Canan Efendigil, Karatay Diyeti'yle Yaşam Boyu Sağlık, HayyKitap, 2011, Sayfa 185. 
(4) Yarımada'nın Sesi gazetesi "Datça'da Saat 16:00'dan sonra güneşlenmek zararlı"
Orjinal yayın bağlantısı http://woto.com/guneslenme-takvimi       

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder